O tym dlaczego warto mieć ogród przy szkole?

Poniższy artykuł pochodzi publikacji "Szkolne ogrody - zielone pracownie", red. Gosia Świderek Łódź 2008, ISBN 987-83-926162-9-0

Trudno jest uczyć przyrody tylko i wyłącznie za pomocą książek w sali szkolnej. Ograniczenie się do takiej formy nauczania sprawiłoby, że lekcje byłyby zwyczajnie nudne, a uczeń zrozumiałby i zapamiętał znacznie mniej niż wtedy, gdy ma możliwość badać zjawiska i procesy poza klasą w środowisku naturalnym. Pokazywanie roślin czy zwierząt na rysunku czy nawet na filmie nie zawsze wystarczy. O wiele większe walory edukacyjne a jednocześnie wychowawcze mają zajęcia w terenie. Jako organizatorzy Bardzo Zielonych Szkół – wycieczek z intensywnym programem ekologicznym – wielokrotnie spotykaliśmy się z sytuacją, kiedy uczeń ma wyczerpującą wiedzę, której nie potrafi wykorzystać w praktyce, np. zna doskonale budowę żaby a w rzeczywistości nie jest w stanie odróżnić żaby od ropuchy, zna funkcję poszczególnych części drzewa, ale nigdy nie dotykał z rozmysłem kory, nie wie jak pachnie, nie potrafi wyjaśnić dlaczego drzewa z wypróchniałym pniem wciąż żyją. Wiedza z podręcznika poparta własnym doświadczeniem młodzieży jest wreszcie zrozumiała i lepiej zapamiętana, jasne stają się przyczyny i skutki. Można spojrzeć na to zjawisko także od drugiej strony. Wrodzona ciekawość dzieci właśnie podczas zajęć terenowych ma szansę rozwinąć się. W czasie obserwacji w naturze pojawiają się setki pytań, na które odpowiedź można znaleźć choćby w podręczniku.

Wielu nauczycieli nie wyobraża sobie skutecznej i ciekawej edukacji przyrodniczej czy ekologicznej bez zajęć terenowych, jednak nie przekłada się to na ilość istniejących przy szkołach ogródków dydaktycznych. Nauczyciele starają się znaleźć rozwiązanie problemu braku ogródka przy szkole – prowadzą zajęcia w parkach, na skwerach, wśród zieleni osiedlowej, w okolicznych lasach czy ogrodach botanicznych. Pomimo tak dużej popularności zajęć terenowych niewiele szkół może pochwalić się własnym ogrodem. A przecież jest to miejsce, które umożliwia codzienne bezpośrednie obcowanie z przyrodą jest najbardziej dostępne i zdecydowanie najbliższe. Co szczególnie istotne zajęcia w ogrodzie nie wymagają długich przygotowań, umawiania dodatkowych opiekunów koniecznych przy wyjściach poza szkołę, organizowania środków transportu jak w przypadku wyprawy do lasu czy ogrodu botanicznego. W szkolnych ogrodach można prowadzić systematyczne codzienne obserwacje przez cały rok. Naszą zieloną pracownię można dostosować na bieżąco do potrzeb dydaktycznych (sadzić odpowiednio dobrane rośliny, ustawić stację meteorologiczną).

Ogródki szkolne – szczególnie w miastach – spełniają dodatkową, niezmiernie istotną rolę. Stanowią enklawę zieleni, która poprawia nie tylko wygląd otoczenia szkoły, ale i całych osiedli, poprawia mikroklimat i gospodarkę wodną, osłania od hałasu, chroni przed zanieczyszczeniami, jest miejscem życia wielu zwierząt. Ogród może stać się również miejscem życia społecznego okolicznych mieszkańców.

Autorka:
Gosia Świderek (1976) - współzałożycielka Ośrodka Działań Ekologicznych "Źródła", autorka licznych scenariuszy, kilkunastu publikacji dotyczących edukacji ekologicznej, ochrony humanitarnej zwierząt, zieleni miejskiej. Autorka i koordynatorka ogólnopolskich programów edukacyjnych. Prowadzi warsztaty i szkolenia dla nauczycieli. Prywatnie mama Krzesika i miłośniczka wszelkiego rękodzieła i kuchni wegetariańskiej.